با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن بیوتکنولوژی جمهوری اسلامی ایران
ژنومیکس
تنوع ژنتیکی پروانه‌ی جوانه‌خوار بلوط Tortrix viridana L. (Lep. Tortricidae) در جنگل‌های بلوط زاگرس با استفاده از 28s rDNA

رضوان موسیوند؛ محمد مجدی؛ فواد فاتحی؛ حامد غباری

دوره 13، شماره 44 ، دی 1402، ، صفحه 31-44

https://doi.org/10.30473/cb.2023.69145.1926

چکیده
  یکی از مضرترین آفات جنگل‌های زاگرس، پروانه‌ی جوانه‌خوار بلوط Tortrix viridana (Lep. Tortricidae) است. تنوع ژنتیکی جمعیت‌های گیاه میزبان پروانه‌ی جوانه‌خوار بلوط در جنگل‌های بلوط شمال غرب ایران و منطقه‌ی زاگرس شمالی با استفاده از توالی ژن 28s بررسی شد. جمع‌آوری نمونه‌ها، در مناطق جنگلی استان‌های آذربایجان غربی، لرستان، کردستان و کرمانشاه صورت ...  بیشتر

ژنومیکس
تعیین جایگاه‌های ژنومی مرتبط با آرایش سیستم ریشه برنج با استفاده از متاآنالیز QTL

پریسا دریانی؛ هادی هادی درزی رامندی؛ سارا دژستان؛ زهرا سادات شبر

دوره 11، شماره 36 ، اسفند 1400، ، صفحه 95-118

https://doi.org/10.30473/cb.2022.62126.1863

چکیده
  آرایش سیستم ریشه و صفات مرتبط با آن برای جذب رطوبت از خاک‌های عمیق اهمیت زیادی دارند. اطلاعات مربوط به QTLهای مرتبط با آرایش سیستم ریشه‌ای برنج از مقالات و پایگاه داده‌های مرتبط جمع‌آوری شدند. متاآنالیز در سطح کل ژنوم روی این QTLها با استفاده از داده‌های 28 مطالعه مستقل مکان‌یابی QTL در 38 جمعیت مختلف برنج انجام شد. از میان 312 ناحیه QTL که ...  بیشتر

ژنومیکس
نقشه یابی ارتباطی در گیاهان

رضا عطایی؛ مجید غلامحسینی؛ ولی اله محمدی

دوره 7، شماره 19 ، آبان 1396، ، صفحه 25-37

چکیده
  تنوع فنوتیپی موجود در بسیاری از صفات مهم در گیاهان تحت تأثیر چندین جایگاه ژنی، عوامل محیطی و اثرات متقابل این دو می‌باشد. نقشه‌یابی ارتباطی یکی از روش‌هایی است که در دهه‌های اخیر برای مطالعه ژنتیکی و تعیین تعداد مکانهای ژنی کنترل کننده صفات کمی پیشنهاد شده است. این روش برای اولین بار در ژنتیک انسانی و برای صفاتی کیفی (مانند بیماری‌های ...  بیشتر

ژنومیکس
کنترل ژنتیکی گلدهی در گیاه آرابیدوپسیس (Arabidopsis thaliana)

اصغر میرزایی اصل؛ میشانه عسگری؛ مریم علیمیرزائی

دوره 7، شماره 18 ، شهریور 1396، ، صفحه 57-72

چکیده
  انتقال از رشد رویشی به فاز زایشی از تحولات مهم در زندگی گیاهان می‌باشد. این پدیده در گیاهان عالی تحت تاثیر بسیاری از عوامل ژنتیکی و فیزیولوژیکی می‌باشد. شناسایی این عوامل یکی از اهداف مهم در اصلاح بسیاری از گیاهان می‌باشد. در دهه‌های اخیر گیاه آرابیدوپسیس به عنوان یک گیاه مدل در بسیاری از مطالعات مربوط به عمل گلدهی به کار رفته است ...  بیشتر

ژنومیکس
ارزیابی تنوع مولکولی و روابط ژنتیکی و تعیین ساختار جمعیت ژرم پلاسم نیشکر ایران با استفاده از نشانگر ریزماهواره

آتنا شادمهر؛ حسین رامشینی؛ مهرشاد زین العابدینی؛ مسعود پرویزی آلمانی؛ محمدرضا غفاری؛ علی ایزدی دربندی؛ مریم فارسی؛ محمود فولادوند

دوره 6، شماره 16 ، اسفند 1395، ، صفحه 45-59

چکیده
  با توجه به پتانسیل‌های موجود در گیاه نیشکر از لحاظ تولید انرژی و قند، بهترین راه برای استفاده از ظرفیت‌های موجود در گیاه نیشکر، بررسی تنوع ژنتیکی واریته‌های موجود جهت به کارگیری در برنامه‌های به نژادی می‌باشد. با مطالعه 30 جفت آغازگر ریزماهواره روی 160 واریته نیشکر، 169 آلل، با میانگین 6/5 آلل برای هر آغازگر حاصل شد. تعداد آلل موثر بین ...  بیشتر

ژنومیکس
ارزیابی تنوع ژنتیکی ژنوتیپ‌های ایرانی و غیر ایرانی جو با استفاده از نشانگرهای SSR

فرزان لاهوت؛ مهرشاد زین العابدینی؛ جابر کریمی؛ مریم شهبازی؛ بهزاد صادق زاده

دوره 6، شماره 15 ، آذر 1395، ، صفحه 25-35

چکیده
  بررسی تنوع ژنتیکی بهترین راه برای استفاده از ظرفیت ژنتیکی موجود در گیاه جو جهت برنامه‌های به‌نژادی می‌باشد. در این بررسی تنوع ژنتیکی 63 ژنوتیپ ایرانی و غیر ایرانی جو تشریح شده است. از 30 جفت نشانگر ریزماهواره استفاده شده، 29 جفت چندشکلی مشاهده شد. در مجموع 225 آلل برای مکان‌های ژنی مختلف با میانگین 2/7 برای هر آغازگر شناسایی گردید. بیشترین ...  بیشتر

ژنومیکس
تهیه نقشه پیوستگی و مکان یابی ژن های کنترل کننده تعدادی از صفات زراعی و شیمیایی در توتون تیپ شرقی

فرامرز هوشیاردل؛ رضا درویش زاده؛ حمید حاتمی ملکی

دوره 6، شماره 14 ، شهریور 1395، ، صفحه 61-72

چکیده
  توتون (Nicotiana tabacum L.) از جمله گیاهان صنعتی است که در اقتصاد بسیاری از کشورها اهمیت اساسی دارد. توتون شرقی متشکل از واریته های با برگ های کوچک، آفتاب خشک و ترکیبات آروماتیک فراوان می باشد که اطلاعات کمی در مورد صفات مختلف زراعی و شیمیایی و نحوه کنترل ژنتیکی آن ها وجود دارد. این پژوهش با هدف تهیه نقشه پیوستگی توتون شرقی در یک جمعیت لاین های ...  بیشتر

ژنومیکس
بررسی تنوع ژنتیکی لاین های جهش یافته آفتابگردان (Helianthus annuus L.) و شناسایی نشانگرهای AFLP پیوسته با صفات گیاهچه ای تحت شرایط تنش شوری

حمید حاتمی ملکی؛ مرجان جنت دوست؛ رضا درویش زاده

دوره 5، شماره 11 ، آذر 1394، ، صفحه 51-63

چکیده
  تنش شوری از جمله تنش های غیر زنده تهدید کننده گیاهان است. مطالعه تنوع ژنتیکی گیاهان برای پیشبرد برنامه‌های به نژادی گیاهی در راستای ایجاد ارقام متحمل به تنش مهم می‌باشد. در این تحقیق، ابتدا واکنش گیاهچه ای 53 لاین جهش یافته آفتابگردان به همراه والد مادری در سطوح مختلف شوری (صفر، 2، 4، 6 و 8 دسی‌زیمنس‌بر‌متر) بررسی شد. همچنین، در آزمایش ...  بیشتر

ژنومیکس
مکان‌یابی ژن‌های کنترل‌کننده صفات فیزیولوژیک آفتابگردان تحت شرایط تنش شوری

فریبا مرسلی آقاجری؛ رضا درویش زاده؛ ناصر عباسپور

دوره 5، شماره 10 ، شهریور 1394، ، صفحه 1-16

چکیده
  به منظور بررسی تأثیر تنش شوری بر عملکرد و صفات فیزیولوژیک آفتابگردان و تجزیه ژنتیکی صفات در شرایط تنش شوری، آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در شرایط گلدانی در فضای باز انجام گرفت. عوامل مورد بررسی شامل سطوح مختلف تنش شوری (نرمال و تنش ناشی از 6 دسی‌زیمنس‌بر‌متر) و لاین‌های خویش آمیخته نوترکیب آفتابگردان ...  بیشتر

ژنومیکس
مکان‌یابی ارتباطی صفات کیفی مرتبط با دانه در آفتابگردان آجیلی (Helianthus annuus L.) با استفاده از نشانگرهای رتروترنسپوزونی تحت شرایط نرمال و تنش خشکی

مرجان جنت‌دوست؛ رضا درویش زاده؛ رقیه ضیایی فرد؛ حیدر عزیزی؛ اسماعیل قلی نژاد

دوره 5، شماره 9 ، خرداد 1394، ، صفحه 15-28

چکیده
  با توجه به اینکه ارزش اقتصادی یک رقم به صفات مختلف آن بستگی دارد، بنابراین چگونگی اعمال انتخاب برای چندین صفت به منظور حصول حداکثر ارزش اقتصادی همواره مورد نظر به­نژادگران بوده است. از این رو اطلاع دقیق از رفتار و ارتباط ژنتیکی این صفات به اصلاح توده­ها کمک خواهد نمود. در این مطالعه به منظور نقشه­یابی ارتباطی 9 صفت مهم مرتبط با دانه ...  بیشتر

ژنومیکس
شناسایی مکان‌های ژنی کنترل کننده مؤلفه های جوانه زنی در جمعیت لاین‌های نوترکیب برنج ایرانی (.Oryza sativa L) تحت شرایط مختلف تنش اسمتیک

حسین صبوری؛ شریفه محمد آلق؛ عباس بیابانی؛ احمدرضا دادرس؛ عاطفه صبوری؛ مهناز کاتوزی؛ محبوبه نجار عجم؛ ماهم پیراسته؛ رسول خاتمی نژاد

دوره 4، شماره 8 ، اسفند 1393، ، صفحه 31-45

چکیده
  تنش­های اسمتیک از جمله خشکی در برنج یکی از جدی­ترین عامل­های تولید و پایداری عملکرد در جهان می­باشد. به منظور مکان­یابی QTLهای مرتبط با تحمل به تنش­های اسمتیک در مرحله جوانه­زنی و تعیین سهم هر QTL در تنوع فنوتیپی صفات 96 لاین نسل هشتم تلاقی ارقام عنبربو × سپیدرود ( به ترتیب متحمل  و حساس به تنش خشکی در مرحله جوانه­زنی) در دانشگاه گنبد کاووس ...  بیشتر

اصلاح نباتات مولکولی
بررسی بیان miRNAهای کنترل کننده فاکتورهای رونویسی مرتبط با مسیرهای سیگنالینگ اکسین، جیبرلین و اسید آبسزیک، تحت شرایط تنش خشکی در گندم (Triticum aestivum L.)

مهدیه صفرزاده؛ رضا فتوت؛ محمد رضا عظیمی؛ احسان محسنی فرد؛ بهنام بخشی

دوره 4، شماره 6 ، شهریور 1393، ، صفحه 21-33

چکیده
  رشد و متابولیسم گیاه تحت تأثیر انواع محرک‌های زنده و غیرزنده‌ از جمله تنش‌های محیطی قرار می‌گیرد که گیاه از طریق هورمون‌ها به آن‌ها پاسخ می‌دهد. miRNAها، گروهی از RNAهای کوچک غیر کدکننده هستند که برخی از آن‌ها در سیگنالینگ هورمون‌های گیاهی نقش دارند. در این مطالعه با استفاده از تکنیک qRT-PCR، الگوی بیان miR159a,b، miR160، miR167a,b و miR171a، که به‌ترتیب ...  بیشتر

ژنومیکس
ارزیابی تنوع ژنتیکی آفتابگردان آجیلی (Helianthus annuus L.) با استفاده از نشانگرهای ریزماهواره

مرجان جنت دوست؛ رضا درویش زاده؛ محمدعلی ابراهیمی

دوره 4، شماره 6 ، شهریور 1393، ، صفحه 61-72

چکیده
  تنوع ژنتیکی بین و درون 50 توده آفتابگردان آجیلی  با استفاده از 10 نشانگر ریزماهواره مورد ارزیابی قرار گرفت. تعداد آلل در مکان‌های ژنی بین 2 تا 3 با میانگین 1/2 آلل به ازای هر مکان­ژنی بود. تعداد آلل مؤثر بین 948/1 در مکان­ژنی ORS785 و 468/1 در مکان­ژنی ORS1088 با میانگین 825/1 آلل برآورد شد. بیشترین میزان هتروزیگوسیتی مورد انتظار (484/0) در مکان­­ژنی ORS785 ...  بیشتر

بیوتکنولوژی و تنش های زنده و غیرزنده
شناسایی microRNAهای مرتبط با تنش خشکی در ریشه برنج در مرحله ابتدایی رشد

بهنام بخشی؛ محمدرضا بی‏ همتا؛ سید قاسم حسینی سالکده؛ مسعود توحیدفر

دوره 3، شماره 5 ، اسفند 1392، ، صفحه 93-102

چکیده
  تنش خشکی یکی از مهمترین تنش‏های غیرزنده است که کشاورزی برنج در ایران را تهدید می­کند. یکی از روش­های مفید برای ایجاد تحمل به تنش خشکی در گیاهان، تنظیم بیان‌ژن پس از نسخه­برداری توسط miRNAها است. miRNAها، RNA­های تنظیم­کننده کوچک 24-19 نوکلئوتیدی هستند که در تنظیم پاسخ گیاه به تنش­های زنده و غیرزنده نقش دارند. در این تحقیق، پنج miRNA ...  بیشتر

اصلاح نباتات مولکولی
بررسی تغییر بیان microRNAهای تنظیم کننده فاکتورهای رونویسی SPL برنج در پاسخ به تنش خشکی

احسان محسنی فرد؛ محمد فارسی؛ سید قاسم حسینی سالکده؛ امین میرشمسی کاخکی؛ مریم شهبازی

دوره 3، شماره 5 ، اسفند 1392، ، صفحه 105-115

چکیده
  MicroRNA (miRNA)ها در بسیاری از فرایندهای مرتبط با تکثیر، رشد و نمو و پاسخ گیاه به تنش¬های زنده و غیرزنده نقش دارند. فاکتورهای رونویسی SPL که توسط miRNAها کنترل می¬شوند، اختصاصی گیاهان بوده و در بسیاری از فرایندهای مرتبط با نمو بافت، پاسخ به تنش¬های زنده و غیرزنده و تحریک و فعال¬سازی سایر فاکتورهای رونویسی و پروتئین¬های غشایی نقش دارند. ...  بیشتر

اصلاح نباتات مولکولی
مکان یابی ژنتیکی خصوصیات مادگی، پرچم و پوشینه مرتبط با سیستم آمیزشی در برنج

حسین صبوری؛ عاطفه صبوری؛ مهناز کاتوزی

دوره 3، شماره 4 ، شهریور 1392، ، صفحه 15-24

چکیده
  به‌دلیل اهمیت سیستم آمیزشی در توانایی باروری گیاه به‌منظور فهم اساس ژنتیکی صفات مرتبط با سیستم آمیزشی در برنج، خصوصیات مادگی، پرچم و پوشینه با استفاده از جمعیت 2:3F حاصل از تلاقی ارقام ایرانی غریب × خزر مورد تجزیه قرار گرفت. مکان­های ژنی کنترل‌کننده (QTLs) خصوصیات گل با استفاده از مکان­یابی فاصله­ای مرکب ردیابی شدند و نقشه ...  بیشتر

ژنومیکس
کاربرد نشانگرهای ریزماهواره مبتنی بر ژنوم و ترانسکریپتوم در حفاظت و مدیریت ذخایر توارثی برخی از گیاهان زراعی و باغی ایران

محمد علی ابراهیمی؛ مهرشاد زین العابدینی

دوره 3، شماره 4 ، شهریور 1392، ، صفحه 133-148

چکیده
  امروزه با توجه به درک اهمیت اقتصادی، اکولوژیک، فرهنگی و اجتماعی تنوع زیستی، گام‌هایی در راستای شناسایی، تعیین کمیت، شناخت نحوه توزیع و روابط ژنتیکی برداشته شده است. علاوه بر این، تجزیه و تحلیل تنوع ژنتیکی از جنبه‌های مختلف از جمله بررسی پراکنش تنوع آللی، ساختار ژنتیکی و روابط خویشاوندی بین و درون جوامع، گونه‌ها و افراد مختلف، ...  بیشتر

اصلاح نباتات مولکولی
مکان یابی ژن های کمی کنترل کننده برخی از صفات مربوط به کیفیت پخت و خوراک برنج با استفاده از لاین های نوترکیب خویش آمیخته

علی اکبر عبادی؛ عزت الله فرشادفر؛ بابک ربیعی

دوره 2، شماره 3 ، اسفند 1391، ، صفحه 59-72

چکیده
  مکان یابی ژن های کمی (QTL) برای 10 صفت مربوط به کیفیت پخت و خوراک برنج با استفاده از 144 لاین نوترکیب خویش آمیختۀ حاصل از تلاقی دو رقم هاشمی / نعمت توسط نشانگر ریزماهواره انجام شد. صفات مورد بررسی در این تحقیق شامل میزان آمیلوز، درجه حرارت ژلاتینی شدن، و هشت خصوصیت چسبندگی نشاسته دانه برنج بود. در مجموع تعداد 23 عدد QTLs برای 10 صفت مورد بررسی ...  بیشتر

بیوتکنولوژی و تنش های زنده و غیرزنده
بررسی تنوع ژنتیکی ارقام برنج ایرانی با استفاده از نشانگرهای ریزماهواره پیوسته با ژن های مقاومت به خشکی

رضا امینی نسب؛ محمد علی ابراهیمی؛ علی اکبر عبادی؛ محسن قدسی

دوره 2، شماره 2 ، شهریور 1391، ، صفحه 15-25

چکیده
  چکیدهاین تحقیق به منظور بررسی تنوع ژنتیکی مجموعه ای از 20 رقم برنج ایرانی، با استفاده از 19 نشانگر ریز ماهواره پیوسته با ژنهای کنترل‌کننده تحمل به خشکی، انجام گرفت. همچنین شاخص مقاومت به خشکی به عنوان یک صفت تکمیلی مهم در مرحله رسیدگی دانه در 20 رقم و دو محیط (تحت تنش و بدون تنش) ، مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد ...  بیشتر