TY - JOUR ID - 2703 TI - بررسی تنوع ژنتیکی ژنوتیپ‌هایی از آفتابگردان (Helianthus annuus L.) با استفاده از نشانگر مولکولی TRAP JO - فصلنامه علمی زیست فناوری گیاهان زراعی JA - CB LA - fa SN - 2252-0783 AU - زینل زاده تبریزی, حسین AU - حالیل اوغلو, کامیل AU - رزبان حقیقی, احمد AD - دانش آموخته دکتری اصلاح نباتات و پژوهشگر جهاد دانشگاهی همدان AD - استاد گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آتاتورک ترکیه AD - دانش آموخته دکترای بیولوژی مولکولی و پژوهشگر مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی، تبریز Y1 - 2016 PY - 2016 VL - 5 IS - 12 SP - 39 EP - 53 KW - آفتابگردان KW - تنوع ژنتیکی KW - نشانگر مولکولی KW - TRAP DO - N2 - به‌منظور بررسی تنوع ژنتیکی 68 ژنوتیپ آفتابگردان از نشانگر جدید مولکولی TRAP با 6 آغازگر ثابت و 6 آغازگر تصادفی و 19 ترکیب آغازگری استفاده شد. تمام ترکیب‌های آغازگری چند شکل بودند که در مجموع 116 باند ایجاد کردند که 109 تای آنها چندشکل بود. در این تحقیق لاین‌های برگرداننده باروری با میانگین 76/22 باند چندشکل، بیشترین جایگاه چند شکل (48/84 درصد) و هیبریدهای ایرانی با میانگین 97/2 باند چندشکل، کمترین جایگاه چند شکل (52/40 درصد) را به‎خود اختصاص دادند. بیشترین فاصله ژنتیکی بین گروه برگرداننده باروری و هیبریدهای ایرانی (151/0) و کمترین فاصله بین هیبریدهای خارجی و ارقام آزاد گرده‌افشان خارجی (064/0) بود. گروه لاین‌های برگرداننده باروری و مادری کمترین فاصله ژنتیکی را داشتند (066/0). بر اساس تجزیه واریانس مولکولی، 87 درصد از تنوع ژنتیکی ناشی از تنوع درون گروه‌ها و 13 درصد مربوط به تنوع بین گروه‌ها بود. در هر دو تجزیه خوشه‌ای و هماهنگ‌کننده‌های اصلی، گروه لاین‌های برگرداننده باروری و مادری در یک گروه، هیبریدها و ارقام خارجی در گروه مشابه و هیبریدهای ایرانی در گروه مجزا قرار گرفتند. بر اساس تجزیه خوشه‌ای کلی، پایین‌ترین ضریب تشابه (472/0) بین لاین‌های R42 و CMS328 محاسبه شد. نتایج نشان داد که نشانگر TRAP کارایی بسیار خوبی در گروه‌بندی و محاسبه تنوع ژنتیکی آفتابگردان دارد. با وجود تنوع ژنتیکی میان گروه‌ها و ژنوتیپ‌ها، به‎دلیل ضریب تشابه ژنتیکی بالای ژنوتیپ‌ها (755/0)، تنوع ژنتیکی ژنوتیپ‌های مورد بررسی پایین برآورد شد و بدین‌وسیله افزایش تنوع ژنتیکی ژرپلاسم آفتابگردان و انتخاب لاین‌های اینبرد والدینی جدید با تنوع بالا در برنامه‌های آینده اصلاح آفتابگردان پیشنهاد می‌شود. UR - https://cropbiotech.journals.pnu.ac.ir/article_2703.html L1 - https://cropbiotech.journals.pnu.ac.ir/article_2703_a4acccd7324acfa602d27b9a689d4e91.pdf ER -