با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن بیوتکنولوژی جمهوری اسلامی ایران
کشت بافت و ریزازدیادی
بررسی اثر تنش خشکی بر برخی ژنوتیپ‌های کلزا‎ ‎در شرایط کشت بافت و مزرعه

زینب چقاکبودی؛ مهدی کاکایی؛ علیرضا زبرجدی؛ دانیال کهریزی

دوره 12، شماره 2 ، شهریور 1402، ، صفحه 63-77

https://doi.org/10.30473/cb.2023.69577.1930

چکیده
  کلزا یکی از مهمترین گیاهان روغنی در جهان است که به دلیل اهمیت واردات روغن توسعه‌ی کشت آن مورد توجه قرار گرفته است. این تحقیق به‌منظور بررسی اثر تنش خشکی بر ژنوتیپ‌های کلزا در شرایط کشت بافت و مزرعه و نیز شـناسایی ژنوتیپ‌‌های پایدار در مزرعه اجرا گردید. در شرایط آزمایشگاه، واکنش 14 ژنوتیپ مختلف کلزا به القاء کالوس حاصل از کشت هیپوکوتیل ...  بیشتر

اصلاح نباتات مولکولی
ارزیابی برهمکنش ژنوتیپ × محیط در ژنوتیپ‌های آفتابگردان دانه روغنی تحت شرایط آبیاری ‏نرمال و محدود با روش بای‌پلات ‏GGE

نسرین اکبری؛ رضا درویش زاده

دوره 12، شماره 1 ، خرداد 1402، ، صفحه 37-48

https://doi.org/10.30473/cb.2023.68979.1921

چکیده
  با گسترش حجم داده‌ها، سرعت و دقت در ارزیابی‌های به‌نژادی از اهمیت بسزایی برخوردار می‌باشد. روش‌های آماری چند متغیره، مانند GGE، با کاهش حجم داده و پیچیدگی‌های محاسباتی، کمک شایانی در این راستا می‌نمایند. استفاده از GGE جهت معرفی ژنوتیپ‌هایی که دارای بیشترین سازگاری و بالاترین عملکرد هستند، سودمند ارزیابی شده است. به منظور معرفی ...  بیشتر

اصلاح نباتات مولکولی
بیان افتراقی ژن ‌های درگیر در مسیر تحمل به تنش کم آبی در راستای غربالگری ژنوتیپ های متحمل در گندم نان

محمد حسن کفاش مقدم؛ فروغ سنجریان؛ علاءالدین کردناییج؛ مهرداد چائی چی؛ امیر محمد ناجی

دوره 11، شماره 1 ، خرداد 1401، ، صفحه 51-62

https://doi.org/10.30473/cb.2022.63976.1878

چکیده
  گندم به‌عنوان مهم‌ترین غله در بسیاری از مناطق جهان است و غذای اصلی اکثر مردم را تشکیل می‌دهد. با این وجود، اغلب مناطق تولید گندم در جهان در بخشی از فصل رشد و بیشتر در مراحل انتهایی رشد با کمبود آب مواجه هستند. لذا شناسایی ارقام متحمل و نیز مطالعه‌ی مکانیسم‌های افزایش‌دهنده مقاومت به تنش خشکی از راهکارهای مناسب جهت مقابله با عوارض ...  بیشتر

ژنومیکس
تعیین جایگاه‌های ژنومی مرتبط با آرایش سیستم ریشه برنج با استفاده از متاآنالیز QTL

پریسا دریانی؛ هادی هادی درزی رامندی؛ سارا دژستان؛ زهرا سادات شبر

دوره 10، شماره 4 ، اسفند 1400، ، صفحه 95-118

https://doi.org/10.30473/cb.2022.62126.1863

چکیده
  آرایش سیستم ریشه و صفات مرتبط با آن برای جذب رطوبت از خاک‌های عمیق اهمیت زیادی دارند. اطلاعات مربوط به QTLهای مرتبط با آرایش سیستم ریشه‌ای برنج از مقالات و پایگاه داده‌های مرتبط جمع‌آوری شدند. متاآنالیز در سطح کل ژنوم روی این QTLها با استفاده از داده‌های 28 مطالعه مستقل مکان‌یابی QTL در 38 جمعیت مختلف برنج انجام شد. از میان 312 ناحیه QTL که ...  بیشتر

بیوتکنولوژی و تنش های زنده و غیرزنده
تعیین تنوع ژنتیکی ژنوتیپ‌های نخود (Cicer arietinum L.) متحمل به تنش خشکی با استفاده از نشانگرهای SSR و CAPS

سروش صابری محمودآبادی؛ سعیدرضا وصال؛ عبدالرضا باقری؛ سعید ملک زاده شفارودی

دوره 9، شماره 3 ، آذر 1399، ، صفحه 1-13

https://doi.org/10.30473/cb.2021.54154.1814

چکیده
  نخود دومین حبوبات مهم مناطق خشک و نیمه‌خشک جهان بوده و اغلب به‌صورت دیم کشت‌شده و تنش خشکی عملکرد آن را تا 50%کاهش می‌دهد. در این پژوهش میزان تنوع ژنتیکی 9 ژنوتیپ‌ نخود منتخب متحمل به خشکی 2 رقم حساس رایج، با استفاده از 11 آغازگر SSR و 6 آغازگر CAPS تعیین و 10 آغازگرهای SSR مؤثر، دوباره در جمعیت تصادفی ژنوتیپ‌های کاندیدای متحمل به سرما بررسی ...  بیشتر

ژنتیک مولکولی و مهندسی ژنتیک
شناسایی و آنالیز پروموتر ژن‌های کلیدی دخیل در تحمل به تنش خشکی در مرحله زایشی جو با استفاه از آنالیز داده های ریزآرایه

سیده مهری جوادی؛ زهرا سادات شبر؛ آسا ابراهیمی؛ مریم شهبازی

دوره 9، شماره 1 ، خرداد 1399، ، صفحه 67-79

https://doi.org/10.30473/cb.2020.52899.1806

چکیده
  خشکی مهم‌ترین تنش محیطی است که باعث کاهش عملکرد محصولات گیاهی می‌شود. تحقیقات در راستای ایجاد ارقام متحمل به تنش خشکی از اهمیت فوق العاده‌ای برخوردار است. در این تحقیق تلاش شده است تا با آنالیز داده‌های تولید شده از طریق فناوری ریزآرایه، ژن‌های مهم پاسخگو به تنش خشکی و ژن‌های هاب در مرحله زایشی جو شناسایی‌شده و آنالیز پروموتور ...  بیشتر

اصلاح نباتات مولکولی
مکان یابی QTLهای مرتبط به صفات مرفوفیزیولوژیک در گیاهچه های برنج تحت تنش خشکی

پروین امانی داز؛ حسین حسینی مقدم؛ حسین صبوری؛ ابراهیم غلامعلی پور علمداری؛ سیده معصومه حسینی؛ سمیه سنچولی

دوره 8، شماره 4 ، اسفند 1398، ، صفحه 21-35

https://doi.org/10.30473/cb.2020.6737

چکیده
  شناسایی نشانگرهای پیوسته به ژن‌های کنترل کننده تحمل به خشکی از نیازهای اصلاح ارقام برنج با عملکرد زیاد در نواحی خشک می‌باشد. به منظور مکان‌یابی QTLهای کنترل کننده تحمل به تنش خشکی در برنج، 96 لاین نوترکیب F8 برنج حاصل از تلاقی اهلمی‌طارم و ندا در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار، تحت شرایط تنش خشکی در آزمایشگاه گیاه‌شناسی دانشکده ...  بیشتر

اصلاح نباتات مولکولی
شناسایی و بررسی بیان برخی میکرو RNAهای مرتبط با تنش خشکی در گیاه جو

سجاد زارع؛ فرهاد نظریان فیروزآبادی؛ احمد اسماعیلی؛ حسن پاک نیت

دوره 8، شماره 3 ، آذر 1398، ، صفحه 59-68

https://doi.org/10.30473/cb.2019.47353.1777

چکیده
  مطالعه سازوکار‏های تحمل تنش در گیاه جو، به درک بهتر اساس ژنتیکی تحمل تنش خشکی و در نهایت بهبود خصوصیات ژنتیکی مرتبط با تحمل تنش به کمک روش‏های نوین ژنتیک مولکولی می‌انجامد. در این پژوهش، به‌منظور شناسایی و بررسی بیان برخی میکرو RNAهای درگیر در تحمل تنش خشکی گیاه جو، واکاوی EST های برگ و ریشه در گیاه جو صورت گرفت. اطلاعات اولیه کتابخانه‌ها ...  بیشتر

بیوتکنولوژی و تنش های زنده و غیرزنده
توسعه نشانگرهای ریزماهواره EST-SSR مرتبط با تحمل به تنش خشکی در عدس (Lens culinaris)

سیده زهرا حسینی؛ احمد اسماعیلی؛ فرهاد نظریان فیروز آبادی؛ حسین فلاحی؛ عبدالحسین رضایی نژاد

دوره 7، شماره 3 ، آبان 1397، ، صفحه 43-57

https://doi.org/10.30473/cb.2018.5114

چکیده
  عدس یکی از لگوم‌های دانه‌ای مهم از نظر غذایی (به عنوان منبع غنی از پروتئین) و صنعتی (مثل صنعت بیوپلیمر) است و عملکرد پایین این گیاه در ایران نسبت به متوسط جهانی متأثر از تنش‌های محیطی به‌ویژه خشکی است. شناسایی نشانگرهای مولکولی مرتبط با ژن‌های دخیل در مقاومت به خشکی در ژنوم گیاه می‌تواند به‌نژادگران را در انجام برنامه‌های اصلاحی ...  بیشتر

بیوتکنولوژی و تنش های زنده و غیرزنده
بررسی بیان نسبی برخی از ژن‌های مسیر تنفس نوری در واکنش به تنش خشکی در کلزا (Brassica napus)

مریم پسندیده ارجمند؛ حبیب الله سمیع زاده لاهیجی؛ محمد محسن زاده گلفزانی

دوره 6، شماره 1 ، خرداد 1396، ، صفحه 31-42

چکیده
  خشکی یکی از مخرب‌ترین تنش‌‌های محیطی مؤثر بر فرآیندهای متابولیکی گیاه است. در تنش خشکی ژن‌های بسیاری از جمله ژن‌های مسیر تنفس نوری در گیاهان متأثر می‌شوند. در این مطالعه تأثیر تنش خشکی بر بیان نسبی ژن‌های پراکسی‌زومی GO Glycolate) oxidase) و HPR1 (Hydroxy pyruvate reductase) و ژن‌های میتوکندریایی GDC (Glycine decarboxylase) و SHMT (Serine hydroxy methyl transferase) دو ژنوتیپ حساس ...  بیشتر

پروتئومیکس
بررسی پروتئین های مشترک پاسخ دهنده به تنش خشکی در دو رقم حساس و متحمل گندم بهاره

معروف خلیلی؛ محمد رضا نقوی

دوره 5، شماره 4 ، اسفند 1395، ، صفحه 31-44

چکیده
  در این پژوهش، تجزیه پروتئوم از طریق الکتروفورز دوبعدی و رنگ-آمیزی آبی کوماسی برای دو رقم گندم بهاره شامل کویر به‌عنوان رقم متحمل و بهار به‌عنوان رقم حساس انجام شد. بعد از کمّی کردن لکه-ها توسط نرم‌افزارSame spot progenesis ، تعداد 10 لکه پروتئینی مشترک تکرارپذیر دارای تفاوت معنی‌دار بین شرایط شاهد و تنش خشکی در دو رقم کویر و بهار تشخیص داده ...  بیشتر

بیوانفورماتیک
بررسی گروه‌های کارکردی و تغییرات الگوی بیان ژن‌ها در گیاه C3 برنج و C4 ذرت تحت تنش خشکی با استفاده از تجزیه و تحلیل داده‌‌های ریزآرایه‌

صدیقه اخترطاوان؛ مجید طالبی

دوره 5، شماره 3 ، آذر 1395، ، صفحه 53-67

چکیده
  خشکی یکی از عمده‌ترین تنش‌های محیطی محسوب می‌شود که رشد و توسعه گیاهان را تا حد زیادی تحت تاثیر قرار می‌دهد. واکنش‌های گیاهان در برابر این تنش‌ با بروز تغییرات زیاد در شبکه‌های پیچیده حاوی تعداد زیادی ژن همراه است. در پژوهش حاضر تغییرات الگوی بیان ژن‌ها در دو ژنوتیپ حساس و متحمل گیاه برنج (به‌عنوان گیاه C3) و گیاه ذرت (به‌عنوان ...  بیشتر

بیوتکنولوژی و تنش های زنده و غیرزنده
بررسی بیان برخی ژن‌های کاندید دخیل در نرعقیمی گندم در شرایط تنش خشکی در مرحله میوز

سجاد زارع؛ زهرا سادات شبر؛ رضا فتوت

دوره 5، شماره 1 ، خرداد 1395، ، صفحه 69-77

چکیده
  نقص در متابولیسم کربوهیدرات در دانه‌های گرده در حال نمو، نقش مهمی را در القای نرعقیمی در گیاه گندم تحت تنش خشکی ایفا می کند. در این راستا به منظور بررسی بیان چهار ژن دخیل در متابولیسم کربوهیدرات (Inv1 و Inv3، Raftin a و AGP) در شرایط تنش خشکی در دو رقم گندم متحمل به خشکی (دزفول 10) و حساس (شیراز)، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی ...  بیشتر

اصلاح نباتات مولکولی
اعتبار سنجی و تجزیه ارتباطی نشانگرهای ریزماهواره مرتبط با تحمل به تنش خشکی و شوری در برنج‌های هوازی و ایرانی تحت تنش اسمزی

طیبه رئیسی؛ عاطفه صبوری

دوره 4، شماره 2 ، شهریور 1394، ، صفحه 57-72

چکیده
  پژوهش حاضر در راستای اعتبارسنجی نشانگرهای ریز‌ماهواره مرتبط با تحمل به تنش خشکی و شوری در برنج، در جمعیت طبیعی شامل برنج-های هوازی، ارقام خارجی و ایرانی انجام شد. مواد گیاهی در شرایط نرمال و همچنین دو سطح از تنش اسمزی ( 8- و 16- بار حاصل از مانیتول) با استفاده از آزمون‌های استاندارد جوانه‎زنی از لحاظ 14 صفت ارزیابی شدند. ارزیابی ژنوتیپی ...  بیشتر

بیوتکنولوژی و تنش های زنده و غیرزنده
نقش سیلیکون در فعالیت مولکولی ژن های ضداکسنده جو تحت تنش خشکی

رویا حیدری؛ رحیم حداد

دوره 4، شماره 1 ، خرداد 1394، ، صفحه 65-76

چکیده
  سیلیکون از جمله عناصری است که باعث القای مقاومت به انواع تنش‌ها به ویژه تحت تنش خشکی در گیاهان می‌شود.‌ در این پژوهش به بررسی اثر سیلیکون در فعالیت آنزیم‌های ضداکسنده کاتالاز، اسکوربات پراکسیداز و سوپراکسید دیسموتاز و الگوی بیانی ژن‌های مربوطه و محتوای هیدروژن پراکساید بر روی دو رقم نیمروز (مقاوم به خشکی) و گرگان (رقم نیمه حساس) ...  بیشتر

پروتئومیکس
آنالیز پروتئوم برگ پرچم گندم در پاسخ به تنش خشکی

محمدرضا عظیمی؛ قاسم حسینی سالکده

دوره 3، شماره 3 ، مهر 1393، ، صفحه 1-13

چکیده
  کمبود آب و دمای بالا مهم‌ترین عوامل محیطی محدودکننده تولید گیاهان در بسیاری از مناطق دنیا است. خشکی با ممانعت از بیان پتانسیل ژنتیکی گیاهان زراعی، تولید را محدود می‌کند. ژن‌های زیادی در شرایط خشکی تحریک می‌شوند که برای مطالعه نحوه بیان این ژن‌ها از ابزارهای گوناگونی نظیر الگوی تظاهر بیان ژنی و آنالیز پروتئوم بافت‌های مختلف گیاهی ...  بیشتر

اصلاح نباتات مولکولی
بررسی بیان miRNAهای کنترل کننده فاکتورهای رونویسی مرتبط با مسیرهای سیگنالینگ اکسین، جیبرلین و اسید آبسزیک، تحت شرایط تنش خشکی در گندم (Triticum aestivum L.)

مهدیه صفرزاده؛ رضا فتوت؛ محمد رضا عظیمی؛ احسان محسنی فرد؛ بهنام بخشی

دوره 3، شماره 2 ، شهریور 1393، ، صفحه 21-33

چکیده
  رشد و متابولیسم گیاه تحت تأثیر انواع محرک‌های زنده و غیرزنده‌ از جمله تنش‌های محیطی قرار می‌گیرد که گیاه از طریق هورمون‌ها به آن‌ها پاسخ می‌دهد. miRNAها، گروهی از RNAهای کوچک غیر کدکننده هستند که برخی از آن‌ها در سیگنالینگ هورمون‌های گیاهی نقش دارند. در این مطالعه با استفاده از تکنیک qRT-PCR، الگوی بیان miR159a,b، miR160، miR167a,b و miR171a، که به‌ترتیب ...  بیشتر

اصلاح نباتات مولکولی
شناسایی آلل های کنترل کننده صفات مهم زراعی انتقال یافته از Hordeum spontaneum تحت شرایط تنش خشکی

منیره رحیمی؛ روهام عشقی؛ فرشاد ابراهیم پور

دوره 2، شماره 3 ، اسفند 1392، ، صفحه 41-48

چکیده
  تنش خشکی مهمترین عامل محدود کننده تولید و پایداری عملکرد گیاه جو در کشت های دیم محسوب می شود. در این تحقیق برای شناسایی نواحی ژنومی کنترل کننده صفت عملکرد و اجزاء آن در شرایط تنش رطوبتی از روش اصلاحی تلاقی برگشتی پیشرفته استفاده شد. به این منظور یک جمعیتBC3 حاصل از تلاقی جو بهاره شش ردیفه (H.vulgare) Azhul و لاین جوی وحشی (H.spontaneum) Spontaneum I مورد ...  بیشتر

اصلاح نباتات مولکولی
بررسی تغییر بیان microRNAهای تنظیم کننده فاکتورهای رونویسی SPL برنج در پاسخ به تنش خشکی

احسان محسنی فرد؛ محمد فارسی؛ سید قاسم حسینی سالکده؛ امین میرشمسی کاخکی؛ مریم شهبازی

دوره 2، شماره 3 ، اسفند 1392، ، صفحه 105-115

چکیده
  MicroRNA (miRNA)ها در بسیاری از فرایندهای مرتبط با تکثیر، رشد و نمو و پاسخ گیاه به تنش¬های زنده و غیرزنده نقش دارند. فاکتورهای رونویسی SPL که توسط miRNAها کنترل می¬شوند، اختصاصی گیاهان بوده و در بسیاری از فرایندهای مرتبط با نمو بافت، پاسخ به تنش¬های زنده و غیرزنده و تحریک و فعال¬سازی سایر فاکتورهای رونویسی و پروتئین¬های غشایی نقش دارند. ...  بیشتر

بیوتکنولوژی و تنش های زنده و غیرزنده
بررسی تنوع ژنتیکی ارقام برنج ایرانی با استفاده از نشانگرهای ریزماهواره پیوسته با ژن های مقاومت به خشکی

رضا امینی نسب؛ محمد علی ابراهیمی؛ علی اکبر عبادی؛ محسن قدسی

دوره 1، شماره 2 ، شهریور 1391، ، صفحه 15-25

چکیده
  چکیدهاین تحقیق به منظور بررسی تنوع ژنتیکی مجموعه ای از 20 رقم برنج ایرانی، با استفاده از 19 نشانگر ریز ماهواره پیوسته با ژنهای کنترل‌کننده تحمل به خشکی، انجام گرفت. همچنین شاخص مقاومت به خشکی به عنوان یک صفت تکمیلی مهم در مرحله رسیدگی دانه در 20 رقم و دو محیط (تحت تنش و بدون تنش) ، مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد ...  بیشتر