با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن بیوتکنولوژی جمهوری اسلامی ایران
بیوتکنولوژی و تنش های زنده و غیرزنده
بررسی تاثیر تنش خشکی بر صفات زراعی و بیان ژن‌های کد‌کننده فاکتورهای رونویسی ZFP252 وDREB2A در برنج

علیرضا ترنگ

دوره 13، شماره 43 ، آذر 1402، ، صفحه 65-76

https://doi.org/10.30473/cb.2023.68924.1920

چکیده
  برنج (Oryza sativa) به دلیل سازگاری محدود با شرایط کم آبی، به تنش خشکی بسیار حساس است. تنش خشکی پاسخ‌های مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی، بیوشیمیایی و مولکولی را در این گیاه تغییر می‌دهد. در این تحقیق تأثیر تنش خشکی در مراحل رویشی و زایشی بر صفات مورفولوژیک و بیان ژن‌های کدکننده فاکتورهای رونویسی DREB2A و ZFP252 در لاین برنج TH1 (حساس به خشکی) و رقم ندا ...  بیشتر

اصلاح نباتات مولکولی
ردیابی ژن(های) طول دانه برنج در جمعیت نسل دوم با استفاده از نشانگرهای مورفولوژیکی و ‏مولکولی

نادعلی باقری؛ زینب مسعودی جوزچال

دوره 12، شماره 41 ، خرداد 1402، ، صفحه 61-69

https://doi.org/10.30473/cb.2023.67638.1907

چکیده
  طول دانه یکی از خصوصیات بسیار مهم در اصلاح برنج است که بر عملکرد و ویژگی‌های کیفی دانه تأثیر می‌گذارد. در این مطالعه تنوع ژنتیکی صفات طول و عرض و وزن هزار دانه در جمعیت‌ F2 حاصل از تلاقی لاین L44 (والد مادری) و ژنوتیپ IR-229R (والد پدری) مورد ارزیابی قرار گرفت. همچنین از نشانگرهای مولکولی هم‌بسته با طول دانه برای شناسایی ژنوتیپ‎هایی با طول ...  بیشتر

ژنتیک مولکولی و مهندسی ژنتیک
شناسایی و گروه‌بندی ‏خانواده عوامل رونویسی WRKY در برنج ژاپونیکا

پریسا دریانی؛ فاطمه فرزانه پیرآلقر؛ ناصر زارع؛ زهرا سادات شبر؛ رسول اصغری زکریا

دوره 10، شماره 33 ، خرداد 1400، ، صفحه 21-34

https://doi.org/10.30473/cb.2021.59060.1839

چکیده
  خانواده‌ی ژنی WRKY رمزکننده گروه بزرگی از عوامل رونویسی هستند که در تنظیم ژن‌های پاسخ‌دهنده به تنش‌های زیستی و غیرزیستی دخیل می‌باشند. برای گردآوری اعضاء این خانواده ژنی در برنج ژاپونیکا (Oryza sativa ssp. Japonica)، جستجوی چندگانه در پایگاه‏های اطلاعاتی مختلف مرتبط انجام شد. به منظور شناسایی اعضای جدید،tblastn بر اساس توالی‏های حفاظت‏شده‏ی ...  بیشتر

اصلاح نباتات مولکولی
اعتبارسنجی مولکولی ژن‌های پاسخگو به تنش شوری و ارزیابی تنوع آللی آنها در موتانت‌های برنج

مرتضی اولادی قادیکلائی؛ قربانعلی نعمت زاده؛ غلامعلی رنجبر؛ سیدحمید رضا هاشمی

دوره 10، شماره 30 ، شهریور 1399، ، صفحه 57-69

https://doi.org/10.30473/cb.2020.54391.1815

چکیده
  انتخاب به کمک نشانگر (MAS) نوعی گزینش بوده که تحت تأثیر محیط نیست. موفقیت برنامه‌های به‌نژادی بر پایه MAS به انتخاب و اعتبارسنجی آغازگرهای مورد استفاده بستگی دارد. در این تحقیق، جهت اعتبارسنجی ژن (های) مرتبط با تنش شوری و ارزیابی تنوع آللی این آغازگرها در لاین‌های موتانت برنج، الگوی باندی 18 نشانگر SSR، بر روی نمونه برگی 14 لاین موتانت (M9) ...  بیشتر

اصلاح نباتات مولکولی
مکان یابی QTLهای مرتبط به صفات مرفوفیزیولوژیک در گیاهچه های برنج تحت تنش خشکی

پروین امانی داز؛ حسین حسینی مقدم؛ حسین صبوری؛ ابراهیم غلامعلی پور علمداری؛ سیده معصومه حسینی؛ سمیه سنچولی

دوره 9، شماره 28 ، اسفند 1398، ، صفحه 21-35

https://doi.org/10.30473/cb.2020.6737

چکیده
  شناسایی نشانگرهای پیوسته به ژن‌های کنترل کننده تحمل به خشکی از نیازهای اصلاح ارقام برنج با عملکرد زیاد در نواحی خشک می‌باشد. به منظور مکان‌یابی QTLهای کنترل کننده تحمل به تنش خشکی در برنج، 96 لاین نوترکیب F8 برنج حاصل از تلاقی اهلمی‌طارم و ندا در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار، تحت شرایط تنش خشکی در آزمایشگاه گیاه‌شناسی دانشکده ...  بیشتر

اصلاح نباتات مولکولی
تنوع ژنتیکی و شناسایی آلل‌های ریز‌ماهواره حاوی اطلاعات در گیاهچه‌های برنج تحت شرایط نرمال و تنش شوری

بهاره قاسمی؛ حسین صبوری؛ حسین حسینی مقدم؛ عباس بیابانی؛ محمدجواد شیخ زاده

دوره 9، شماره 26 ، مرداد 1398، ، صفحه 37-49

https://doi.org/10.30473/cb.2019.43300.1759

چکیده
  تنوع ژنتیکی به‌منظور اصلاح گیاهان زراعی و ارتقای سطح مدیریت منابع ژنتیکی از اهمیت زیادی در برنامه‌های اصلاحی برخوردار است. به‌منظور مطالعه تنوع ژنتیکی 102 ژنوتیپ مختلف برنج بر اساس صفات گیاهچه‌ای و آزمایش‌های مولکولی، آزمایشی در قالب طرح کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. صفاتی نظیر طول ساقه‌، طول ریشه، طول بزرگ‌ترین برگ، عرض بزرگ‌ترین ...  بیشتر

اصلاح نباتات مولکولی
بررسی همخوانی گروه‌بندی ژنوتیپ‌های برنج آپلند و لولند با استفاده از نشانگرهای ریزماهواره و شاخص‌های تحمل به تنش خشکی

امید سفالیان؛ فاطمه اجری؛ عاطفه صبوری؛ علی اصغری؛ سمیرا حسنیان

دوره 9، شماره 26 ، مرداد 1398، ، صفحه 51-64

https://doi.org/10.30473/cb.2019.42460.1748

چکیده
  یکی از روش‌هایی که می‌تواند میزان اعتبار نشانگرهای شناسایی شده را ارزیابی کند، بررسی هم‌خوانی گروه بندی افراد برپایه نشانگر‌های مولکولی و داده‌های فنوتیپی به‌دست‌آمده از آزمایش در شرایط عادی و تنش خشکی است. این پژوهش به منظور بررسی وجود ارتباط احتمالی بین نشانگر‌ SSR و شاخص‌های تحمل به تنش خشکی در ژنوتیپ‌های مورد نظر و همچنین ...  بیشتر

بیوانفورماتیک
معرفی ژن‌های امید بخش دخیل در تحمل به تنش شوری در برنج بر اساس آنالیز داده‌های ریزآرایه

شهربانو میردارمنصوری؛ نادعلی بابائیان جلودار؛ زهراسادات شبّر؛ قربانعلی نعمت زاده؛ محمدرضا غفاری

دوره 7، شماره 19 ، آبان 1396، ، صفحه 65-76

چکیده
  برنج یک گیاه گلیکوفیت است و شوری خاک یکی از مهمترین محدودکنندههای تولید برنج می‌باشد. از آنجایی که دستیابی به برنج متحمل به تنش شوری نیازمند درک سازوکار پیچیده پاسخگویی به تنش است، در این تحقیق تلاش شده تا با آنالیز داده‌های تولید شده از طریق فناوری ریزآرایه، ژنهای مهم پاسخگو به تنش شوری شناسایی شوند. بدین منظور نه سری داده ریزآرایه ...  بیشتر

بیوانفورماتیک
بررسی گروه‌های کارکردی و تغییرات الگوی بیان ژن‌ها در گیاه C3 برنج و C4 ذرت تحت تنش خشکی با استفاده از تجزیه و تحلیل داده‌‌های ریزآرایه‌

صدیقه اخترطاوان؛ مجید طالبی

دوره 6، شماره 15 ، آذر 1395، ، صفحه 53-67

چکیده
  خشکی یکی از عمده‌ترین تنش‌های محیطی محسوب می‌شود که رشد و توسعه گیاهان را تا حد زیادی تحت تاثیر قرار می‌دهد. واکنش‌های گیاهان در برابر این تنش‌ با بروز تغییرات زیاد در شبکه‌های پیچیده حاوی تعداد زیادی ژن همراه است. در پژوهش حاضر تغییرات الگوی بیان ژن‌ها در دو ژنوتیپ حساس و متحمل گیاه برنج (به‌عنوان گیاه C3) و گیاه ذرت (به‌عنوان ...  بیشتر

بیوانفورماتیک
بررسی مقایسه‏ ای ترنسکریپتوم برگ برنج تحت شرایط کنترل و تنش خشکی با استفاده از داده ‏های EST

منظر حیدری؛ زهرا سادات شبر؛ پریسا کوباز؛ محمد جواد حیدری

دوره 6، شماره 14 ، شهریور 1395، ، صفحه 1-15

چکیده
  برنج غذای اصلی بیش از نیمی از جمعیت جهان به ویژه کشورهای در حال توسعه است و خشکی مهمترین عامل کاهش عملکرد برنج در آسیا می‌باشد. این تحقیق به منظور شناسایی ژن‌های پاسخ دهنده به تنش خشکی با کمک تجزیه و تحلیل اطلاعات EST دو کتابخانه برگ برنج انجام شد. داده‌های کتابخانه‌های EST در شرایط شاهد و تنش خشکی، از پایگاه ‏داده NCBI دریافت و با استفاده ...  بیشتر

کشت بافت و ریزازدیادی
بهینه سازی کال‌ زایی و باززایی دو رقم برنج ایندیکا (.Oryza sativa L) در شرایط فقدان پرولین جهت کاهش تغییرات ناخواسته بر acetyl-1-pyrroline-2 و سایر مواد موثر در عطر برنج

کیقباد کیکاوسی؛ الطاف حسین نداف؛ غلامرضا بخشی خانیکی

دوره 5، شماره 9 ، خرداد 1394، ، صفحه 29-38

چکیده
  در اکثر مطالعات انتقال ژن های گیاهی، استفاده از پرولین و سایر اسید های آمینه در محیط کشت، یکی از عوامل موثر بر موفقیت و افزایش میزان کالوس زایی و کاهش زمان آن می باشد. افزودن این اسید آمینه در محیط کشت کالوس زایی با توجه به ماهیت تاثیر گزارش بر  مواد موثر در متابولیت های ثانویه دخیل در عطر برنج، می تواند منجر به ایجاد تاثیرات ناخواسته ...  بیشتر

اصلاح نباتات مولکولی
بررسی تغییر بیان microRNAهای تنظیم کننده فاکتورهای رونویسی SPL برنج در پاسخ به تنش خشکی

احسان محسنی فرد؛ محمد فارسی؛ سید قاسم حسینی سالکده؛ امین میرشمسی کاخکی؛ مریم شهبازی

دوره 3، شماره 5 ، اسفند 1392، ، صفحه 105-115

چکیده
  MicroRNA (miRNA)ها در بسیاری از فرایندهای مرتبط با تکثیر، رشد و نمو و پاسخ گیاه به تنش¬های زنده و غیرزنده نقش دارند. فاکتورهای رونویسی SPL که توسط miRNAها کنترل می¬شوند، اختصاصی گیاهان بوده و در بسیاری از فرایندهای مرتبط با نمو بافت، پاسخ به تنش¬های زنده و غیرزنده و تحریک و فعال¬سازی سایر فاکتورهای رونویسی و پروتئین¬های غشایی نقش دارند. ...  بیشتر

اصلاح نباتات مولکولی
بررسی بیان ژن کوماریل کوآنزیم‌آ-3-هیدروکسیلاز در انشعابات مختلف ریشه برنج در پاسخ به شوری

احمدرضا معصومی؛ حسین عسکری؛ عباس سعیدی؛ مسعود سلطانی نجف آبادی

دوره 3، شماره 5 ، اسفند 1392، ، صفحه 139-146

چکیده
  چکیدهشوری خاک و آب به عنوان یکی از عوامل محدود کننده¬ی کشت برنج در دنیا محسوب می¬شوند. این گیاه نسبت به شوری بسیار حساس است، اما حساسیت آن در مرحله¬ی گیاهچه¬ای و خوشه¬دهی بیشتر می¬باشد. مطالعه¬ی الگوی بیان ژنها به همراه آگاهی از پروتئین¬های کد شونده توسط آن¬ها، می¬تواند در ایجاد گیاهان مقاوم به تنش از جمله شوری نقش ...  بیشتر

بیوتکنولوژی و تنش های زنده و غیرزنده
بررسی مکانیزیم‏های بیوشیمیایی مقاومت به کمبود فسفر در برنج در مسیر گلایکولیز

سپیده ترابی؛ قاسم حسینی سالکده

دوره 3، شماره 4 ، شهریور 1392، ، صفحه 1-14

چکیده
  برنج یکی از مهمترین محصولات غذایی است که غذای تقریباً نیمی از مردم جهان را تأمین میکند. فسفر یکی از عوامل محدودکننده رشد و توسعه برنج میباشد و کمبود آن تأثیر بسیار شدیدی بر عملکرد برنج خواهد داشت. هدف از این مطالعه شناسایی مکانیزمهای بیوشیمیای مقاومت برنج به کمبود فسفر در ریشه و برگ می‌باشد. متابولیتهای مرتبط با کمبود فسفر در دو ...  بیشتر

اصلاح نباتات مولکولی
مکان یابی ژنتیکی خصوصیات مادگی، پرچم و پوشینه مرتبط با سیستم آمیزشی در برنج

حسین صبوری؛ عاطفه صبوری؛ مهناز کاتوزی

دوره 3، شماره 4 ، شهریور 1392، ، صفحه 15-24

چکیده
  به‌دلیل اهمیت سیستم آمیزشی در توانایی باروری گیاه به‌منظور فهم اساس ژنتیکی صفات مرتبط با سیستم آمیزشی در برنج، خصوصیات مادگی، پرچم و پوشینه با استفاده از جمعیت 2:3F حاصل از تلاقی ارقام ایرانی غریب × خزر مورد تجزیه قرار گرفت. مکان­های ژنی کنترل‌کننده (QTLs) خصوصیات گل با استفاده از مکان­یابی فاصله­ای مرکب ردیابی شدند و نقشه ...  بیشتر

اصلاح نباتات مولکولی
انگشت نگاری تعدادی از ژنوتیپ های برنج با استفاده از نشانگر های مولکولیAFLP

میثم علی زاده؛ قربانعلی نعمت زاده؛ محمد علی ابراهیمی؛ سیدحمید رضا هاشمی

دوره 3، شماره 4 ، شهریور 1392، ، صفحه 53-60

چکیده
  برنج غذای عمده و منبع اصلی کربوهیدرات برای بیش از یک سوم از جمعیت جهان است. این گیاه همچنین جزء غذاهای اصلی مردم ایران محسوب می­شود. در این پژوهش به‌منظور ارزیابی و انگشت­نگاری تعدادی ژرم­پلاسم برنج کشور که شامل 28 رقم محلی و 19 رقم خارجی بوده است، از نشانگرهای مولکولی AFLP استفاده گردید. با استفاده از 10 ترکیب آغازگر، تعداد 675 نوار ...  بیشتر

بیوتکنولوژی و تنش های زنده و غیرزنده
بررسی تنوع ژنتیکی ارقام برنج ایرانی با استفاده از نشانگرهای ریزماهواره پیوسته با ژن های مقاومت به خشکی

رضا امینی نسب؛ محمد علی ابراهیمی؛ علی اکبر عبادی؛ محسن قدسی

دوره 2، شماره 2 ، شهریور 1391، ، صفحه 15-25

چکیده
  چکیدهاین تحقیق به منظور بررسی تنوع ژنتیکی مجموعه ای از 20 رقم برنج ایرانی، با استفاده از 19 نشانگر ریز ماهواره پیوسته با ژنهای کنترل‌کننده تحمل به خشکی، انجام گرفت. همچنین شاخص مقاومت به خشکی به عنوان یک صفت تکمیلی مهم در مرحله رسیدگی دانه در 20 رقم و دو محیط (تحت تنش و بدون تنش) ، مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد ...  بیشتر

پروتئومیکس
بررسی پروتئوم ریشه و برگ برنج تحت تنش شوری

قاسم حسینی سالکده؛ داود نصر آبادی

دوره 1، شماره 1 ، اسفند 1390، ، صفحه 1-11

چکیده
  شوری خاک و آب یکی از عوامل محدود‏کننده کشت برنج در سراسر دنیا می‌باشد. این گیاه در مرحله گیاهچه (seedling) حساسیت زیادی نسبت به شوری دارد. پروتئومیکس با توانایی کشف پروتیین‏ها و ژن‌های پاسخ‏دهنده به تنش، در فرایند ‏اصلاح برای تنش‌ها به ویژه تنش شوری نقش کاربردی دارد. جهت بررسی اثر تنش‏شوری بر فرآیند‌های فیزیولوژیکی و الگوی ...  بیشتر

اصلاح نباتات مولکولی
نقشه یابی دقیق QTL بزرگ اثر کنترل کننده تحمل به شوری (Saltol) در برنج

قاسم محمدی نژاد؛ راکش کومار سینگ؛ عبدالمجید رضایی؛ احمد ارزانی؛ بابک ناخدا؛ محمد حسین فتوکیان؛ علی مؤمنی؛ گلن گرگوریو

دوره 1، شماره 1 ، اسفند 1390، ، صفحه 49-59

چکیده
  این بررسی با هدف اعتبار سنجی و اشباع ظریف ناحیه کروموزومی کنترل¬ کننده تحمل به شوری در برنج (Saltol)، در مؤسسه بین¬المللی تحقیقات برنج (IRRI) در شهر لوس بانیوس فیلیپین از سال 1384 تا 1386 اجرا گردید. QTL بزرگ ¬اثر (Saltol) که در تنظیم جذب سدیم، جذب پتاسیم و نسبت سدیم به پتاسیم و در نتیجه تحمل به شوری در مرحله گیاهچهای در برنج مؤثر است، با استفاده ...  بیشتر