بررسی بیان برخی ژن‌های کاندید دخیل در نرعقیمی گندم در شرایط تنش خشکی در مرحله میوز

نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان، خرم آباد

2 استادیار بخش زیست شناسی سیستم‌ها، پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی ایران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج

3 استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، زنجان

چکیده

نقص در متابولیسم کربوهیدرات در دانه‌های گرده در حال نمو، نقش مهمی را در القای نرعقیمی در گیاه گندم تحت تنش خشکی ایفا می کند. در این راستا به منظور بررسی بیان چهار ژن دخیل در متابولیسم کربوهیدرات (Inv1 و Inv3، Raftin a و AGP) در شرایط تنش خشکی در دو رقم گندم متحمل به خشکی (دزفول 10) و حساس (شیراز)، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در گلخانه انجام شد. اعمال تنش خشکی در مرحله میوز دانه گرده صورت گرفت. در شرایط تنش درصد گلچه‌های بارور کاهش یافت، این کاهش درصد گلچه‌ها در رقم متحمل دزفول 10 کمتر دیده شد. پس از تهیه نمونه بساک در مرحله میوز، الگوی بیان ژن‌های مورد نظر با روش Real-time PCR مورد بررسی قرار گرفت. بیان ژن‌های Inv1، Inv3، Raftin a و AGP در رقم حساس شیراز در شرایط تنش خشکی نسبت به شاهد افزایش بیان معنی-داری نداشت، در حالی که بیان این چهار ژن در رقم متحمل دزفول 10 در شرایط تنش نسبت به رقم شیراز در شرایط آبیاری کافی به طور معنی‌داری (به ترتیب 35، 22، 65 و 8/9 برابر) افزایش نشان داد. بر اساس نتایج بدست آمده به نظر می‌رسد که بخشی از تحمل به تنش خشکی در رقم دزفول 10 می‌تواند به علت القای ژن‌های دخیل در تجمع نشاسته باشد. همچنین احتمال می‌رود با القای این ژن‌ها در سایر ارقام در شرایط تنش بتوان میزان تجمع نشاسته را در حالت نرمال نگاه داشته و از عقیمی دانه گرده کاست.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Expression analysis of some candidate genes involved in the male sterility of wheat under drought stress during meiosis

نویسندگان [English]

  • Sajjad Zare 1
  • Zahra Sadat Shobbar 2
  • Reza Fotovat 3
1 Ph.D Student of Plant Breeding, Faculty of Agriculture, Lorestan University, Khoramabad, Iran.
2 Assistant Professor, Department of Systems Biology, Agricultural Biotechnology Research Institute of Iran. (ABRII), Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran.
3 Assistant Professor, Department of Agronomy and Plant Breeding, Faculty of Agriculture, University of Zanjan, Zanjan, Iran.
چکیده [English]

Defects in pollen carbohydrate metabolism plays an important role in inducing male sterility in wheat plants under drought stress. In order to examine the expression of four genes (Inv1, Inv3, Raftin a and AGP) involved in carbohydrate metabolism under drought condition in two contrasting cultivars, a factorial experiment was established via randomized complete block design. Cultivars (Dezful 10/ Shiraz) were selected as the first factor and drought at meiosis stage (control/stress) as the second factor. After preparation of anther samples at meiosis stage, expression of genes was analyzed through real-time PCR. Expression of Inv, Inv3 Raftin a and AGP genes under drought stress showed no significant change compared to well-watered (control) condition at drought sensitive cultivar (Shiraz) while they significantly increased at the tolerant one (Dezful 10), by 35, 22, 65 and 9.8 fold change respectively. On the other hand, the percentage of decrease in the fertile florets under drought stress in the tolerant cultivar was significantly less than the sensitive one. Based on the achieved results, the tolerance of Dezful 10 to drought stress can be partially due to the induction of starch accumulation related genes. Also, induction of these genes in sensitive cultivars may reduce their male sterility under drought stress, through compensating a normal level of starch accumulation at pollens.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Drought stress
  • Gene expression
  • Male Sterility
  • pollen
  • Wheat

مراجع

Arzani A, Poursiahbidi M, Mortazavi SE (2000) An Acetocarmine Staining Procedure for Chromosome Banding Studies of Immature Pollen in Triticeae. J. Agric. Sci. Tech. 2: 167-175
De Storme N, Geelen D (2014) The impact of environmental stress on male reproductive development in plants: biological processes and molecular mechanisms. Plant, Cell Environ. 37(1): 1-18.
Dolferus R, Ji X, Richards RA. (2011). Abiotic stress and control of grain number in cereals. Plant Sci. 181: 331-341.
Dolferus R, Powell N, JI X, Ravash R, Edlington J, Oliver S, Van Dongen J, Shiran B (2013). The Physiology of Reproductive-Stage Abiotic Stress Tolerance in Cereals. In: Rout RG, Das BA, editors. Molecular Stress Physiology of Plants. India: Springer India. p 193-216.
Dorion S, Lalonde S, Saini HS (1996) Induction of male sterility in wheat (Triticum aestivum L.) by meiotic-stage water deficit is preceded by a decline in invertase activity and changes in carbohydrate metabolism in anthers. Plant Physiol. 111: 137-145.
Ji X, Shiran B, Wan J, Lewis DC, Jenkins CLD, Condon AG, Richards RA, Dolferus R. (2010) Importance of pre-anthesis anther sink strength for maintenance of grain number during reproductive stage water stress in wheat. Plant Cell Enviro. 33:926-942.
Jin Y, Yang H, Wei Z, Ma H, Ge X. (2013) Rice Male Development under Drought Stress: Phenotypic Changes and Stage-Dependent Transcriptomic Reprogramming. Mol. Plant. 6:1630-1645.
Kerim T, Imin N, Weinman JJ, Rolfe BG (2003) Proteome analysis of male gametophyte development in rice anthers. Proteomics. 3: 738-751.
Koonjul PK, Minhas JS, Nunes C, Sheoran IS, Saini HS (2005) Selective transcriptional down-regulation of anther invertases precedes the failure of pollen development in water-stressed wheat. J. Exp. Bot. 56(409): 179-190.
Koonjul PK, Minhas JS, Nunes C, Sheoran IS, Saini HS. (2005) Selective transcriptional down-regulation of anther invertases precedes the failure of pollen development in water-stressed wheat. J.  Exp. Bot. 56: 179-190.
Lalonde S, Beebe DU, Saini HS (1997) Early signs of disruption of wheat anther development, associated with the induction of male sterility by meiotic-stage water deficit. Sex Plant Reprod. 10: 40-48.
Liang J, Zhang J, Cao X (2001) Grain sink strength may be related to the poor grain filling of indica–japonica rice (Oryza sativa) hybrids. Physiol. Plant. 112: 470-477.
Livak KJ, Schmittgen TD (2001) Analysis of relative gene expression data using real-time quantitative PCR and the 2−Ct method. Methods Enzymol. 25: 402-408.
Saeedipour S, Moradi F (2011) Comparison of the Drought Stress Responses of Tolerant and Sensitive Wheat Cultivars during Grain Filling: Impact of Invertase Activity on Carbon Metabolism during Kernel Development. J. Agric. Sci. 3(2): 32-44.
Saini HS, Aspinall D (1981) Effect of water deficit on sporogenesis in wheat (Triticum aestivum L.). Ann. Bot. 48: 623-633.
SAS Institute (1997) SAS/STAT Software: Changes and Enhancements Through Release 6.12 . Cary, NC: SAS Institute.
Sheoran IS, Saini SH (1996) Drought-induced male sterility in race: change in carbohydrate levels and enzyme actvities assochiated whit the inhibition of starch accumulation in pollen, Sex. Plant Repord. 9: 161-169.
Tenea GN, Bota AP, Raposo FC, Maquet A (2011) Reference genes for gene expression studies in wheat flag leaves grown under different farming conditions. BMC Res. Notes. 4: 373.
Tuinstra MR, Grote EM, Goldsbrough PB, Ejeta G (1997) Genetic analysis of post-flowering drought tolerance and components of grain development in Sorghum bicolor (L.) Moench. Mol. Breed. 3: 439-348.
Wang A, Xia Q, Xie W, Datla R, Selvaraj G (2003) The classical Ubisch bodies carry a sporophytically produced structural protein (RAFTIN) that is essential for pollen development. Proc. Natl. Acad. Sci. 100(24): 14487-14492.
Yang J, Zhang J, Wang Z, Xu G, Zhu Q. 2004. Activities of Key Enzymes in Sucrose-to-Starch Conversion in Wheat Grains Subjected to Water Deficit during Grain Filling. Plant Physiol. 135: 1621-1629.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار