نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسندگان

• محسن اسماعیل زاده مقدم ¹
• فاطمه صمدی خوزانی ²
• آقافخر میر لوحی ³
• بدرالدین ابراهیم سید طباطبائی ³

¹ دانشیار، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، کرج،

² دانش‌آموخته کارشناسی‌ارشد رشته اصلاح نباتات دانشگاه صنعتی اصفهان

³ استاد دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان.

چکیده

گندم‌های پوشینه‌دار جزء نخستین گندم‌های اهلی‌شده هستند. این گندم‌ها ‌‌دارای صفات مطلوب زراعی از قبیل تحمل به تنش‌های غیرزنده و زنده ،کمیت و کیفیت پروتئین دانه بالا و ‌تجمع مواد ریزمغذی هستند که لازم است جهت استفاده از پتانسیل موجود در آن‌ها برای به نژادی گندم، رابطه قرابتی آن‌ها با سایرگندم‌ها ‌تعیین شود. در این مطالعه جهت بررسی ارتباط دو ژنوتیپ گندم تتراپلوئید پوشینه‌دار زرنه و جونقان که از مناطقی در استان چهارمحال و بختیاری جمع‌آوری شده بودند با 28 ژنوتیپ دیگر با سطوح پلوئیدی متفاوت از 17 جفت آغازگر SSR مربوط به ژنوم A و B گندم استفاده شد. 17 جفت آغازگر به‌کار رفته در این مطالعه، چندشکلی مناسبی از 2 تا 11 آلل نشان دادند و متوسط ارزش PIC، 53/0 بود. میانگین هتروزیگوسیتی بالا، تعداد آلل مشاهده‌شده زیاد و متوسط PIC بالا برای کلیه مکان‌های ژنی نشان‌دهنده چندشکلی بالای ایجادشده برای تفکیک ژنوتیپ‌ها بود. بر روی درخت فیلوژنی ترسیم‌شده دو ژنوتیپ پوشینه‌دار زرنه و جونقان به همراه دو ژنوتیپ T. dicoccoides در یک گروه قرار گرفتند و یک ژنوتیپ T. dicoccum که فرم اهلی شده T. dicoccoides است، در فاصله کمی از این گروه قرار گرفت. سه ژنوتیپ گندم دوروم در فاصله دورتری از T. dicoccum قرار گرفتند. با توجه به دندروگرام به‌دست آمده از این بررسی به نظر می‌رسد که دو ژنوتیپ تتراپلوئید پوشینه‌دار، زرنه و جونقان دارای روابط ژنتیکی نزدیکی با T. dicoccoides هستند.

کلیدواژه‌ها

• گندم پوشینه‌دار
• رابطه قرابتی
• آغازگر SSR

عنوان مقاله [English]

Genetic Relationship among Two Hulled Wheats with Tetraploid and Hexaploid Wheats

نویسندگان [English]

• Mohsen Esmailzadeh Moghadam ¹
• Fatemeh Samadi Khozani ²
• Agha Fkhar Mirlohi ³
• Badredin Ebrahim Tabatabaie ³

¹ Associate Professor, Seed and Plant Improvement Institute, Karaj, Iran.

² M.Sc. of Plant Breeding, Isfahan University of Technology, Isfahan, Iran,

³ Professor, Faculty of Agriculture, Isfahan University of Technology, Isfahan, Iran.

چکیده [English]

Hulled wheats are among the earliest domesticated Triticeae. They possess many important agronomic traits such as tolerance to biotic and abiotic stresses , higher grain protein quality and quantity, and higher micronutrients concentration. These characteristics has made hulled wheat a useful germplasm resource and highly valuable in wheat breeding programs. Hulled wheats are found in different regions of Iran but their genetic potential is not exploited owing to lack of genomic information. In this research, two hulled wheat accessions (Zarne and Jonghan) collected from farmers field in two distantly located villages in the Chehar-Mahal Bakhtiari province with other 28 diploid, tetraploid and hexaploid wheat genotypes were studied using seventeen Simple Sequence Repeats (SSR) primers. The SSR markers used were related to the A and B genomes of wheat and generated between 2 to 11 alleles per locus with the average polymorphism information content (PIC) of 0.53 per locus. The high value of PIC showed that a high level of polymorphism was present for accessions classification. The dendrogram derived from SSR data clustered two accessions of hulled wheat (Zarne and Jonghan) with two T. dicoccoides (wild emmer) in a single group, while T. dicoccum (domesticated emmer) appeared in a distantly related class. The three T. durum (free-threshing) were placed in a separate cluster, distant from T. dicoccum. These results showed that Zarne and Jonghan genotypes have closer affinity to T. dicoccoides than T. dicoccum genotypes.

کلیدواژه‌ها [English]

• Hulled wheat
• PIC
• SSR primer