ارزیابی پایداری ژنوتیپ‌‌‌های نخود، برای دستیابی به ارقام پرمحصول و سازگار با مناطق دیم نیمه‌‌‌گرمسیری با روش تجزیه بای‌‌‌پلات

نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسندگان

1 مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی کهگیلویه و بویراحمد، موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج

2 مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی لرستان ، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، خرم‌آباد ، ایران.

3 مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی ایلام، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ایلام، ایران.

4 مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گنبد، ایران.

5 مؤسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.

6 دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد رشت، گروه زراعت و اصلاح نباتات، رشت، ایران

چکیده

به منظور دست‌‌یابی به ژنوتیپ‌‌های نخود کابلی پرمحصول‌‌تر از ارقام موجود که واجد صفات مناسبی چون عملکرد دانه، تعداد غلاف در بوته بیشتر، درشتی دانه، زودرسی و دیگر صفات زراعی موردنظر باشند، تعداد 16 ژنوتیپ پیشرفته نخود انتخابی از آزمایش‌‌های پیشرفته مقایسه عملکرد سال زراعی 95-1394 به همراه ارقام شاهد عادل و آزاد به مدت سه سال زراعی (98-1395) در مناطق گچساران، گنبد، خرم‌‌آباد و ایلام در قالب طرح بلوک‌‌های کامل تصادفی در سه مرتبه کشت ‌‌شدند. تجزیه واریانس مرکب اثر معنی‌‌دار ژنوتیپ، محیط و برهمکنش ژنوتیپ در محیط را نشان داد. ازاین‌‌رو از روش بای‌‌پلات برای تجزیه برهمکنش ژنوتیپ × محیط استفاده شد. دو مؤلفه اصلی اول در مجموع 32/50 درصد (به‌‌ترتیب 12/26 و 2/24) از کل تغییرات برهمکنش ژنوتیپ در محیط را توجیه می‌‌کردند. نمای چندضلعی بای‌‌پلات نشان داد که ژنوتیپ‌‌های 18، 9، 17 و 16 با عملکرد بیشتر از متوسط و در نزدیکی مبدأ بای‌‌پلات ژنوتیپ‌‌هایی با پایداری عمومی بالا بودند. همچنین ژنوتیپ‌‌های 5، 11 و 12 به بسیاری از محیط‌‌ها سازگاری نشان می‌‌دادند. نمای تستر متوسط بای‌‌پلات نیز نشان داد که ژنوتیپ‌‌های 12، 18 و 9 نزدیک‌‌ترین ژنوتیپ‌‌ها به محور ATC و در نتیجه پایدارترین آن‌‌ها بودند و متوسط عملکرد بالایی در محیط‌‌های مختلف داشتند. نمای ژنوتیپ ایده‌‌آل بای‌‌پلات نشان داد که ژنوتیپ‌‌های 5 و 12 در نزدیک‌‌ترین فاصله از مبدأ بای‌‌پلات بهترین ژنوتیپ‌‌ها و ژنوتیپ‌‌های 1، 2 و 13 نامطلوب‌‌ترین ژنوتیپ‌‌ها از نظر پایداری و عملکرد دانه بودند. با توجه به نتایج به‌‌دست‌‌آمده ژنوتیپ‌‌های 5، 12، 9 و 16 به‌‌عنوان ژنوتیپ‌‌های امیدبخش و کاندیدای معرفی انتخاب شدند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Evaluation of stability of chickpea genotypes to obtain high-yielding cultivars compatible with subtropical rainfed areas by biplot analysis

نویسندگان [English]

  • Rahmatollah Karimizadeh 1
  • Payam Pezeshkpour 2
  • Amir Mirzaee 3
  • Mohammad Barzali 4
  • Farzad Azad Shareki 5
  • Peyman Azad Sharaki 6
1 1. Kohgiloyeh and Boyerahmad Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Dryland Agricultural Research Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Gachsaran, Iran.
2 2. Lorestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Khorramabad, IRAN.
3 3. Ilam Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Ilam, IRAN
4 Golestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Gonbad, IRAN.
5 Agricultural Engineering Research Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran.
6 Department of Agronomy and Plant Breeding, Rasht Branch, Islamic Azad University, Rasht, Iran.
چکیده [English]

In order to achieve more high- yielding chickpea genotypes than the existing cultivars that have suitable traits such as seed yield, more number of pods per plant, coarseness of seeds , early maturity and other desired agricultural traits, 16 advanced chickpea genotypes selected from advanced tests comparing crop year yield 2015-2016 along with Adel and Azad witness figures for three crop years (2016-2019) in Gachsaran, Gonbad, Khoramabad and Ilam were planted in the form of a completerandomized block design with three replications. Composite variance analysis showed a significant effect of genotype, environment and genotype interaction in the environment (GEI)., Therefore, Biplot method was used to analyze the genotype × environment interaction. The first two principal components explained 32/50 percent (26.12 and 24.2%, respectively) of the total GEI changes. The polygon view of Biplot showed that genotypes 18, 9, 17 and 16 with higher than average performance and near the origin of Bioplate were genotypes with high general stablity. Also genotypes 5, 12 and 11 showed adaptation to many environments. The average tester view of Biplot also showed that genotypes 12, 18 and 9 were the closest genotypes to the ATC axis and therefore the most stable and also had high average yield in different environments. The ideal genotype view of Biplot showed that genotypes 5 and 12 at the closest distance from the Biplot origin were the best genotypes and genotypes 1, 2 and 13 were the most unfavorable genotypes in terms of seed stability and yield.According to the results, genotypes 5, 9, 12 and 16 were selected as promising genotypes and candidates for introduction.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Chickpea
  • Yield Stability
  • AMMI
  • Biplot

مراجع

Bernal, E. F., Villardon, P. G., Bernal, M. E. F., & Bwidget, S. (2016). Package ‘GGEBiplotGUI’. Available in: https://cran. r-project. org/web/packages/GGEBiplotGUI. Danyali, S. F., Razavi, F., Segherloo, A. E., Dehghani, H., & Sabaghpour, S. H. (2012). Yield Stability in Chickpea (Cicer arietinum L.) and Study Relationship among the univariate and multivariate stability Parameters. Research in Plant Biology, 2(3). FAO. (2021). Food Outlook, Global Market Analysis. http://www.fao.Food outlook.com. Flores, F., Moreno, M. T., & Cubero, J. I. (1998). A comparison of univariate and ultivariate methods to analyze G× E interaction. Field crops research, 56(3), 271-286.‏ Kanouni, K., Farayedi, Y., Sabaghpour, S. H., & Saeid, A. (2016). Assessment of genotype × environment interaction effect on seed yield of chickpea (Cicer arietinum L.) lines under rainfed winter planting conditions. Iranian Society of Crop Sciences, 18(1), 61-73. (in persian) Karimizadeh, R., Keshavarzi, K., Karimpour, F. & Sharifi, P. (2021). Analysis of screening tools for drought tolerance in chickpea (Cicer arietinum l.) genotypes. Agricultural Science Digest, 41(1), 1-11. Karimizadeh, R., Mohammadi, M., Sabaghni, N., Mahmoodi, A. A., Roustami, B., Seyyedi, F., & Akbari, F. (2013). GGE biplot analysis of yield stability in multi-environment trials of lentil genotypes under rainfed condition. Notulae Scientia Biologicae, 5(2), 256-262. Karimizadeh, R., Mohammadi, M., Sabaghnia, N., Shefazadeh, M. K., & Pouralhossini, J. (2012). Univariate stability analysis methods for determining genotype× environment interaction of durum wheat grain yield. African Journal of Biotechnology, 11(10), 2563-2573. Kumara Charyulu, D., & Deb, U. (2014). Proceedings of the "8th International Conference viability of small farmers in Asia”. International Conference on Targeting of Grain Legumes for Income and Nutritional Security in South Asia, Savar, Bangladesh. Kroonenberg P. M. (1995). Introduction to biplots for G×E tables. Department of Mathematics, Research Report 51. Australia: Univ. of Queensland. Malunga, L. N., Bar-El, S. D., Zinal, E., Berkovich, Z., Abbo, S., & Reifen, R. (2014). The potential use of chickpeas in development of infant follow-on formula. Nutrition Journal, 13(1), 8. https://doi:10.1186/1475-2891-13-8. Merga, B., Haji, J., & Yildiz. F. (2019). Economic importance of chickpea: Production, value, and world trade. Cogent Food & Agriculture, 5(1), 1-12. Olivoto, T., & Lúcio, A. D. C. (2020). Metan: An R package for multi‐environment trial analysis. Methods in Ecology and Evolution, 11(6), 783-789. Pezeshkpour, P., Karimizadeh, R., Mirzaei, A., & Barzali, M. (2019). Yield Stability of chickpea promising Genotypes in autumn planting of Using GGE biplot. Agronomy and Plant Breeding, 15(1), 29-43. (in persian) Pouresmael, M., Kanouni, H., Hajihasani, M., Astraki, H., Mirakhorli, A., Nasrollahi, M., & Mozaffari, J. (2018). Stability of chickpea (Cicer arietinum L.) landraces in national plant gene bank of Iran for drylands. Journal of Agricultural Science and Technology, 20(2), 387-400. Rao, A. R., & Prabhakaran, V. T. (2000). On some useful interrelationships among common stability parameters. Indian Journal of Genetics and Plant Breeding, 60(01), 25-36. Redden, R. J., & Berger, J. D. (2007). Chickpea breeding and management: History and origin of chickpea. Oxfordshire, UK: CAB International. Wood, J. A., & Grusak, M. A. (2007). Nutritional value of chickpea. Chickpea Breeding and Management, 101–142. Yaghotipoor, A., & Farshadfar, E. (2007). Non-parametric estimation and component analysis of phenotypic stability in chickpea (Cicer arietinum L.). Pakistan Journal of Biological Sciences: PJBS, 10(16), 2646-2652. Yan, W., & Kang, M. S. (2003). GGE biplot analysis: A graphical tool for breeders, geneticists, and agronomists. CRC press. Yan, W., & Rajcan, I. (2002). Biplot analysis of test sites and trait relations of soybean in Ontario. Crop science, 42(1), 11-20. Yan, W., Hunt, L. A., Sheng, Q., & Szlavnics, Z. (2000). Cultivar evaluation and mega‐environment investigation based on the GGE biplot. Crop science, 40(3), 597-605. Zali, H., Farshadfar, E., Sabaghpour, S. H., & Karimizadeh, R. (2012). Evaluation of genotype× environment interaction in chickpea using measures of stability from AMMI model. Annals of Biological Research, 3(7), 3126-3136. Zali, H., Sabaghpour, S. H., Farshadfar, E., Pezeshkpour, P., Safikhani, M., Sarparast, R., & Hashem Beygi, A. (2008). Stability analysis of yield in chickpea genotypes by additive main effects and multiplicative interaction (AMMI). JWSS-Isfahan University of Technology, 11(42), 173-180. (in persian)

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار