اصلاح نباتات مولکولی
علیرضا نبی پور؛ رضا درویش زاده؛ احمد صرافی
چکیده
دانههای روغنی بیشک از راهبردیترین محصولات کشاورزی هستند که تولید آنها جزو نیازهای زیربنایی برای ایجاد امنیت غذایی هر جامعه محسوب میشود. آفتابگردان با نام علمی Helianthus annuus L. گیاهی یکساله، یکپایه، دولپه از تیرهی مرکبان (Composite) میباشد. این جنس دارای گونههای دیپلوئید، تتراپلوئید و هگزاپلوئید است که آفتابگردان زراعی جزو ...
بیشتر
دانههای روغنی بیشک از راهبردیترین محصولات کشاورزی هستند که تولید آنها جزو نیازهای زیربنایی برای ایجاد امنیت غذایی هر جامعه محسوب میشود. آفتابگردان با نام علمی Helianthus annuus L. گیاهی یکساله، یکپایه، دولپه از تیرهی مرکبان (Composite) میباشد. این جنس دارای گونههای دیپلوئید، تتراپلوئید و هگزاپلوئید است که آفتابگردان زراعی جزو گونههای دیپلوئید با تعداد کروموزم پایه 17=x میباشد. آفتابگردان بهطورعمده بهخاطر روغن خوراکی آن کشت میشود. تنشهای محیطی از قبیل خشکی، شوری، دمای غیرمعمول، مسمومیت با فلزات سنگین و تابش فرابنفش از تهدیدات جدی برای رشد، سوخت و ساز و بهرهوری گیاهان میباشند. در سالهای اخیر، پیشرفتهای شگفتآور در زمینههای زیستفناوری، مهندسی ژنتیک و علوم کامپیوتر باعث شده است تا برنامههای بهنژادی از سرعت، دقت و کارایی بسیار بالاتری نسبت به گذشته برخوردار باشند. تکنیکهای جدید در صورتی که بهطور مناسب در برنامههای بهنژادی وارد شوند باعث افزایش چشمگیر سرعت و دقت این برنامهها شده و میتوانند هزینهها را بهمیزان فوقالعادهای کاهش دهند. در این مقاله بهطور مختصر ضمن اشاره به روشهای بهنژادی متداول، به روشهای نوین و کاربرد آنها در اصلاح آفتابگردان پرداخته میشود. در 10 سال اخیر علم ژنومیک اطلاعات ژنتیکی صفات کمّی را توسعه داده و گزینش به کمک نشانگر تبدیل به یک ابزار کاربردی شده است.
اصلاح نباتات مولکولی
معروف خلیلی؛ رحیم محمدیان
دوره 6، شماره 13 ، خرداد 1395، ، صفحه 41-55
چکیده
شوری یکی از اصلیترین تنشهای اسمزی است که رشد و تولید گیاهان را از طریق تغییر در تعادل یونی و اسمزی محدود میکند. بهمنظور مکانیابی نواحی ژنومی کنترل کننده صفات کمی (QTLS) مرتبط با تحمل به شوری در دانة جو و ارزیابی شاخصهای مربوطه، آزمایشی در سال 1394 با استفاده از 72 لاین هاپلوئید مضاعف بههمراه والدین آنها (استپتو و مورکس) در قالب ...
بیشتر
شوری یکی از اصلیترین تنشهای اسمزی است که رشد و تولید گیاهان را از طریق تغییر در تعادل یونی و اسمزی محدود میکند. بهمنظور مکانیابی نواحی ژنومی کنترل کننده صفات کمی (QTLS) مرتبط با تحمل به شوری در دانة جو و ارزیابی شاخصهای مربوطه، آزمایشی در سال 1394 با استفاده از 72 لاین هاپلوئید مضاعف بههمراه والدین آنها (استپتو و مورکس) در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با دو تکرار در سه شرایط شامل وضعیت نرمال و دو سطح شوری (100 و 200 میلی مولار NaCl) اجرا گردید. صفات مورد بررسی در این تحقیق عبارت بودند از ضریب سرعت جوانهزنی، درصد جوانهزنی نهایی، میانگین زمان جوانهزنی، شاخص میزان جوانهزنی و میانگین سرعت جوانهزنی. تجزیه QTL بهروش مکانیابی فاصلهای مرکب (CIM) بر اساس میانگین در هر سه محیط انجام گرفت. در مجموع 47 عدد QTL با 5/2≤LOD برای صفات مختلف شناسایی و 7 اثر اپیستازی افزایشی × افزایشی معنی دار بهدست آمد. واریانس فنوتیپی کل توجیه شده بوسیلة این QTLها از 97/29 تا 15/77 درصد متغیر بود که کمترین آن برای صفت شاخص میزان جوانهزنی در شرایط تنش 200 میلی مولار و بیشترین آن مربوط به صفت ضریب سرعت جوانهزنی در شرایط نرمال بود. بیشترین 27/8=LOD برای شاخص ضریب سرعت جوانهزنی روی کروموزوم 4Hb در شرایط تنش 100 میلی مولار بهدست آمد. از QTLهای پایدار در هر سه محیط و نشانگرهای جفت شده با آنها در روش گزینش بهکمک نشانگر (MAS) میتوان برای بهبود صفات جوانهزنی در شرایط شوری پس از آزمایش و تکرار در چند سال استفاده کرد.