اصلاح نباتات مولکولی
اشکبوس امینی؛ حبیب اله قزوینی؛ رضا امیرنیا
دوره 5، شماره 4 ، اسفند 1395، ، صفحه 75-89
چکیده
به منظور بررسی تنوع آللی نشانگرهای ریزماهواره مرتبط با نواحی QTLهای دخیل در تحمل به شوری و ارتباط این نشانگرها با عملکرد تحت شرایط نرمال و تنش شوری در گندمهای ایرانی، تعداد 25 ژنوتیپ گندم نان (شامل ارقام و لاینهای بومی و اصلاح شده متحمل تا حساس) با استفاده از 45 جفت آغازگر ریزماهواره مرتبط با شوری مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج مقایسه ...
بیشتر
به منظور بررسی تنوع آللی نشانگرهای ریزماهواره مرتبط با نواحی QTLهای دخیل در تحمل به شوری و ارتباط این نشانگرها با عملکرد تحت شرایط نرمال و تنش شوری در گندمهای ایرانی، تعداد 25 ژنوتیپ گندم نان (شامل ارقام و لاینهای بومی و اصلاح شده متحمل تا حساس) با استفاده از 45 جفت آغازگر ریزماهواره مرتبط با شوری مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج مقایسه میانگین عملکرد دانه در هر دو شرایط محیطی حاکی از وجود اختلاف معنی دار بین ژنوتیپها بود. در شرایط تنش ژنوتیپهای شماره 25 (Pishtaz/Karchia) و 16 (Sissons/3/ Alvd//Aldan/Ias58) به ترتیب بیشترین و کمترین عملکرد دانه را نشان دادند. بر اساس میانگین عملکرد دانه (در شرایط تنش و بدون تنش) و شاخصهای تحمل و حساسیت به تنش ژنوتیپها به گروههای متحمل، نیمه متحمل و حساس تقسیم شدند. بر اساس نتایج ارزیابی مولکولی از بین 45 نشانگر SSR مورد استفاده، تعداد 27 نشانگر، الگوی نواربندی چندشکل (پلیمورف) نشان دادند. در این نشانگرها در مجموع 95 آلل مشاهده شد که 89 آلل دارای چندشکلی بودند به طوریکه تعداد آلل برای هر آغازگر از دو تا هفت آلل متغیر و میانگین تعداد آلل 52/3 برای هر جفت نشانگر بود. محتوای اطلاعات چندشکلی (PIC) برای نشانگرهای مختلف از 077/0 تا 454/0 با میانگین 258/0 و میزان شاخص نشانگر (MI) از 15/0 تا 19/1 با میانگین 79/0 بود. تجزیه خوشه ای بر اساس دادههای مولکولی، ضمن همخوانی نسبی با نتایج حاصله از ارزیابی مزرعه-ای به خوبی توانست ژنوتیپهای متحمل و حساس را از هم تفکیک نماید و با گروهبندی بر اساس تجزیه به بردارهای اصلی با استفاده از نشانگرهای مولکولی نیز مطابقت زیادی داشت. نتایج حاصله نشان داد که نشانگرهایgwm291، gpw345، wmc249، barc353.1، cfa2170.2، gwm339 و wmc326 بهطور نسبی از PIC و MI بیشتری برخوردار بوده و در نتیجه از قدرت تفکیک بالاتری در مقایسه با سایر آغازگرها برخوردار می باشند و می توانند به عنوان نشانگرهای مفید جهت بررسی تنوع ژنتیکی و برنامههای بهنژادی برای تنش شوری استفاده شوند.
اصلاح نباتات مولکولی
فرشاد بختیار؛ حبیب اله قزوینی؛ مصطفی آقایی سربرزه؛ فرزاد افشاری؛ عزت الله فرشاد فر؛ محسن سرهنگی؛ اسمعیل ابراهیمی میمند
دوره 5، شماره 3 ، آذر 1395، ، صفحه 69-83
چکیده
زنگهای غلات از مهمترین بیماریهای گندم در ایران و اکثر مناطق جهان میباشند. یکی از مؤثرترین روشهای کنترل این بیماری ها استفاده از ارقام مقاوم است. این تحقیق با هدف شناسایی ژنهای مقاومت به بیماری زنگ سیاه و هرمی کردن آنها در ارقام گندم بهار و پیشتاز انجام شد. برای این منظور، ابتدا بیماریزایی 18 جدایه عامل زنگ سیاه جمعآوری ...
بیشتر
زنگهای غلات از مهمترین بیماریهای گندم در ایران و اکثر مناطق جهان میباشند. یکی از مؤثرترین روشهای کنترل این بیماری ها استفاده از ارقام مقاوم است. این تحقیق با هدف شناسایی ژنهای مقاومت به بیماری زنگ سیاه و هرمی کردن آنها در ارقام گندم بهار و پیشتاز انجام شد. برای این منظور، ابتدا بیماریزایی 18 جدایه عامل زنگ سیاه جمعآوری شده از مناطق مختلف کشور بر روی ارقام Eagle، AC Cadillac، Tr129، بهار و پیشتاز مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که ارقام Eagle, AC Cadillac و لاین Tr129 با دارا بودن ژنهای Sr42، Sr26 و SrTr6A نسبت به اکثر نژادهای مورد بررسی مقاوم بودند. برای انتقال ژنهای مقاومت به ارقام بهار و پیشتاز، پس از انجام تلاقیهای اولیه و تکمیلی، گیاهچه-های F1 حاصل نسبت به بیماری زنگ سیاه ارزیابی شدند و با استفاده از نشانگرهای مولکولی حضور و یا عدم حضور ژنهای مقاومت به بیماری در نتاج تلاقیهای تکمیلی مورد شناسایی قرار گرفت. برای تشخیص ژن Sr26 از آغازگرهای Sr26#43 و BE518379، برای شناسایی ژن Sr42 از آغازگر Srcad از نوع STS (FSD_RSA) و برای شناسایی ژن SrTr6A از آغازگرهای Gpw2295 و Gpw4032 که در بین والدین چندشکلی نشان داده بودند استفاده شد. با انجام آزمایشهای گلخانهای و نشانگرهای مولکولی مشخص شد که در تعدادی از نتاج رقم بهار انتقال ژنهای مقاومت Sr26، SrTr6A وSr42 با موفقیت کامل صورت گرفته است. همچنین با توجه به توان تشخیص نشانگرهای مورد استفاده انتقال حداقل دو ژن از سه ژن مورد بررسی در نتاج رقم پیشتاز به اثبات رسید.
اصلاح نباتات مولکولی
حبیب اله قزوینی؛ محسن سرهنگی
دوره 5، شماره 2 ، شهریور 1395، ، صفحه 27-42
چکیده
زنگ سیاه گندم (Puccinia graminis) به عنوان یکی از مهمترین و رایج ترین بیماری های گندم در اغلب کشورهای جهان شناخته میشود. در دهههای آخر قرن بیستم به کار گرفتن تعدادی از ژن های مقاومت به زنگ سیاه مانند Sr24، Sr26، Sr31، Sr36 و Sr38 در ارقام گندم باعث شد خسارت ناشی از بیماری به طور چشمگیری کاهش یابد. یکی از ژن هایی که باعث مقاومت پایدار نسبت به زنگ سیاه ...
بیشتر
زنگ سیاه گندم (Puccinia graminis) به عنوان یکی از مهمترین و رایج ترین بیماری های گندم در اغلب کشورهای جهان شناخته میشود. در دهههای آخر قرن بیستم به کار گرفتن تعدادی از ژن های مقاومت به زنگ سیاه مانند Sr24، Sr26، Sr31، Sr36 و Sr38 در ارقام گندم باعث شد خسارت ناشی از بیماری به طور چشمگیری کاهش یابد. یکی از ژن هایی که باعث مقاومت پایدار نسبت به زنگ سیاه در این دوره بود، ژن Sr2 است که از گندم تورجیدوم(Triticum turgidum) به گندم معمولی انتقال یافته است. ژن Sr2 باعث القای مقاومت در مرحله گیاه بالغ می گردد و ژنی با مقاومت غیر اختصاصی (Non-race specific resistance) با اثر کاهش بیماری زنگ (Slow rusting) می باشد. در سال های اخیر، نشانگرهای مولکولی پیوسته با ژن Sr2 شناسایی شده و در بسیاری از کشورها مورد استفاده قرار گرفته اند. در این تحقیق حضور ژن Sr2 در تعدادی از ارقام و لاین های امیدبخش گندم کشور با استفاده از یک نشانگر ریز ماهواره gwm533 و یک نشانگر CAPS انجام گردید. نتایج نشان داد که از مجموع 188 ژنوتیپ مورد بررسی، آلل های پیوسته با ژن Sr2 در 16 ژنوتیپ وجود داشتند. نتایج این تحقیق همچنین بیانگر این بود که نشانگر جدید CAPS دقت بسیار بالاتری نسبت به نشانگر gwm533 در تعیین ژن Sr2 در ژنوتیپ های گندم دارد.
بیوتکنولوژی بیماریهای گیاهی
فرشاد بختیار؛ عزت الله فرشادفر؛ مصطفی آقایی سربرزه؛ حبیب الله قزوینی؛ فرزاد افشاری
دوره 4، شماره 2 ، شهریور 1394، ، صفحه 41-56
چکیده
در این تحقیق با استفاده از روش حذف کروموزومی تلاقی گندم و ذرت 150 لاین دابلهاپلویید گندم تولید شد. لاینهای تولید شده به همراه والدین و ارقام شاهد در دو مرحله گیاهچه و گیاه کامل نسبت به بیماریهای زنگ زرد و زنگ سیاه گندم ارزیابی شدند و هشت جایگاه ژنی مقاومت به بیماری شامل Yr5، Sr31/Yr9/Lr26، Yr15، Sr38/Yr17/Lr37، Lr34/Yr18/Pm38، Yr27، Yr36 و Yr48 در والدین جمعیتها ...
بیشتر
در این تحقیق با استفاده از روش حذف کروموزومی تلاقی گندم و ذرت 150 لاین دابلهاپلویید گندم تولید شد. لاینهای تولید شده به همراه والدین و ارقام شاهد در دو مرحله گیاهچه و گیاه کامل نسبت به بیماریهای زنگ زرد و زنگ سیاه گندم ارزیابی شدند و هشت جایگاه ژنی مقاومت به بیماری شامل Yr5، Sr31/Yr9/Lr26، Yr15، Sr38/Yr17/Lr37، Lr34/Yr18/Pm38، Yr27، Yr36 و Yr48 در والدین جمعیتها مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این بررسی نشان داد که نشانگرهای مورد استفاده برای مکانهای ژنی Yr5، Yr15،Yr27 و Yr36 قادر به تشخیص پلیمورفیسم بین والدها، شاهد حساس بولانی و کنترلهای مثبت نبودند. در مکانهای ژنی Sr38/Yr17/Lr37 و Yr48 عدم تکثیر باندهای موردنظر بیانکننده عدم حضور آلل موثر این جایگاههای ژنی در والدین لاینهای دابلهاپلویید بود. در این تحقیق بلوک ژنی Sr31/Yr9/Lr26 در ارقام MV17 و فلاندرز مشاهده شد. بررسی لاینهای دابلهاپلویید نسبت به این بلوک ژنی نشان داد که تنها سه لاین از جمعیت DH-26:Ghods*3/MV17 دارای بلوکژنی Sr31/Yr9/Lr26 بودند که دو لاین از آنها نسبت به نژادهای زنگ سیاه TTSTK و TTKSK واکنش مقاومت نشان دادند. آزمون ژنتیکی حضور و یا عدم حضور آلل موثر بلوک ژنی Lr34/Yr18/Pm38 بر روی والدین لاینهای دابلهاپلویید بیان کننده حضور آلل موثر این بلوک ژنی در والد MV17 بود. بررسی لاینهای دابلهاپلویید نسبت به این بلوک ژنی نشان داد که شش لاین دابلهاپلویید از جمعیت DH-26:Ghods*3/MV17 حاوی بلوک ژنی Lr34/Yr18/Pm38 بودند که تنها یک لاین از آنها نسبت به نژاد زنگ زرد 7E158A+,Yr27 دارای واکنش مقاومت در مراحل گیاهچه و گیاه کامل بود.